De kracht van emotie in macrofotografie
Petar Sabol
Macrofotografie en fotografie van dieren in het wild zijn technische onderwerpen, maar techniek is niets zonder emotie. Het beeld kan ‘vol’ zijn, maar zonder emotie blijft de foto leeg. Het werk van Petar Sabol, bekroond natuurfotograaf, is hiervan een schitterend voorbeeld. Zijn foto's zijn technisch perfect én blijven visueel spannend. Ze overstijgen de wetenschap; ze fascineren.
"Je moet met van alles rekening houden en alles kan een probleem vormen. Het licht, de sluitertijd, de focus, de scherptediepte, ... Vooral bij macro kan het erg technisch worden. En dan heb je nog de omgeving. De objecten vliegen weg, of de wind laat een boom bewegen. Toch moet je daar allemaal boven staan, zodat je ruimte kunt geven aan je artistieke visie. Bij mij ontstaat die ruimte als ik ontspannen ben. Dan voel ik me verbonden met het object. Dan pas kun je dat gevoel overbrengen op het beeld, de artistieke expressie. Maar ik ben niet perfect, het lukt niet altijd."
Petar verwijst naar een onvoorstelbare foto die hij heeft gemaakt van een ijsvogel in duikvlucht. Dit was geen toeval, maar hard labeur. Het kostte de fotograaf maanden om die fractie van een seconde vast te leggen.
© Petar Sabol | Sony α77 + 135mm f/1.8 | 1/2000s @ f/7.1, ISO 400
"Na deze foto stond ik letterlijk te schreeuwen! Het was een geweldig moment, het hoogtepunt van een lang proces. Ik heb mezelf verdiept in de ijsvogel door vele foto's van hem te maken op takken. Pas daarna kwam ik op het idee iets anders te doen. Ik vroeg me af hoe de ijsvogel er onder water zou uitzien. Ik werkte destijds met de snelste camera, 12 frames per seconde – genoeg voor dat perfecte moment dus. Dit is maar een van de vele beelden. Tegenwoordig geeft de α9 ons 20 fps. Sony levert snelheid, zodat wij de perfecte opname kunnen maken."
Petar maakte gebruik van een onderwatertas om de camera 50 centimeter onder de oppervlakte te plaatsen: net diep genoeg om de onderdompeling in de rivier te voelen, maar ondiep genoeg om krachtig licht te behouden. Daarnaast moest het zonnig zijn, zodat de levendige, natuurlijke kleuren naar voren konden komen.
"Alle elementen van de ijsvogelfoto zijn handmatig gedaan: de focus, de sluitertijd, het diafragma, … Ik heb zelfs geprobeerd te beïnvloeden waar hij zou gaan duiken. Op die plek heb ik vissenvoer gestrooid om zijn prooi te lokken. Vervolgens was het gewoon een kwestie van vallen en opstaan. Ik kon de camera niet bewegen, maar moest puur reageren op mijn onderwerp. Je hebt geen idee wat je vastlegt. Ik had voldoende passie om door te gaan en zag al voor me wat het kon worden. Natuurlijk raakte ik ook gefrustreerd. Soms was de ijsvogel perfect in focus, maar viel hij net uit beeld. Soms was hij perfect in beeld, maar net niet scherp. Ik moest echt doorzetten."
© Petar Sabol | Sony α77 + 100mm f/2.8 Macro | 1/8s @ f/13, ISO 100
Petars toewijding aan licht – dat een natuurlijke wereld creëert – is zichtbaar in al zijn werken. Doordat zijn foto's overstromen van licht, worden de kleine details van insecten en vogels opgepikt, wordt er dramatiek toegevoegd en komen de hele omgeving en de objecten tot leven. Petar fotografeert voornamelijk in de vroege morgen of bij zonsopkomst, waarbij hij de zon als achtergrond gebruikt. Waar nodig haalt hij details uit de schaduwen en de levendige kleuren die door camera's met full-framebehuizing worden geproduceerd.
Een treffend element van Petars stijl is het gebruik van lichtstralen, die de objecten als het ware in de spotlight zetten. De look is een resultaat van veel experimenteren. Hij noemt het 'photonic bliss' (fotonische gelukzaligheid) en creëert dit effect door een standaard starburst-filter te gebruiken, maar niet op de manier die je verwacht.
© Petar Sabol | Sony α77 + 100mm f/2.8 Macro | 1/8s @ f/11, ISO 50
“Ik gebruikte deze filters vaak voor een fonkeling op belangrijke delen van de foto, met name wanneer dieren van achteren werden belicht en bedekt waren met ochtenddauw. Bij de compositie kwam ik erachter dat ik met een opstelling vanuit één hoek en de zon aan de zijkant een prachtige lichtstraal vanuit de hoek van het frame kreeg. Het zag er bijzonder fraai uit; het fascineerde me. Mensen denken misschien dat het met Photoshop of een filter gedaan is, maar het is allemaal dankzij de hardware."
Experimenteren met toewijding – én met een prachtig resultaat. Petar brengt veel van zijn tijd door in de natuur, waar hij onderzoek doet naar de dieren die hij fotografeert. En dat blijkt uit zijn foto's. Ze hebben de doordachtheid van studiowerk, maar zijn allemaal in de buitenlucht gemaakt.
"Het draait om een connectie met de natuur en kennis van je onderwerpen. Als ik in het bos foto's wil maken, zorg ik dat ik de avond ervoor al weet waar mijn onderwerpen zich bevinden. Ik bestudeer hun gedrag als ze actief zijn. Zodra de zon ondergaat, kalmeren ze en zoeken ze een plek om te slapen. Ik markeer hun slaapplek, zodat ik ze de volgende ochtend kan terugvinden als ze nog slaperig zijn en de zon ze nog niet opwarmt. Op die manier kun je ze makkelijker fotograferen. Ik ben voor zonsopgang al op weg om aan het werk te gaan, dus ik wil geen tijd verspillen."
© Petar Sabol | Sony α99 + 100mm f/2.8 Macro | 1/30s @ f/5.6, ISO 100
Met onderwerpen in deze staat past Petar ook macrotechnieken als focus stacking toe. Dankzij het gebrek aan beweging kan hij gemakkelijker de focus naar het hele dier verplaatsen. Tot voor kort deed Petar dit handmatig, maar hij gebruikt nu een elektronische focusrail voor zijn mountlenzen. Hij kiest voor stacking als de omstandigheden juist zijn, maar maakt ook altijd een aantal shots met een kleiner diafragma. Hij positioneert de camera zorgvuldig en fotografeert onderwerpen vanaf de zijkant voor een groter scherptebereik.
© Petar Sabol | Sony α99 + 100mm f/2.8 Macro | 1/30s @ f/5.6, ISO 100
"Ik heb zo veel voordelen van de camera ontdekt, zowel voor stacking als voor mijn macrofotografie. De volledig uitgewerkte schermen kun je op allerlei manieren verstellen voor foto's in het veld. De EVF's zijn ongelofelijk. Je weet al voordat je afdrukt precies hoe je foto eruit zal zien. Wijzigingen in de belichting en de witbalans zijn perfect duidelijk. Het is een geweldige ervaring om zo te werken, omdat je een foto maakt zonder na te hoeven denken wat je nog moet aanpassen tijdens de nabewerking. Focus peaking is ook erg handig; hierdoor kan ik alles haarscherp vastleggen. Gewone DSLR's voelen nu oud aan, en de verschillen zullen alleen nog maar groter worden."
Uitgelichte producten in dit artikel
α99 35mm Digital SLR Camera
α99 II met achtergrondverlichte full-frame beeldsensor
100 mm F2.8 macro
Sonnar T* 135 mm F1.8 ZA
Petar Sabol (Kroatië)
Ik probeer mijn foto's er altijd beter te laten uitzien, hoeveel tijd en moeite dat ook kost. Elk ingrediënt moet aanwezig zijn: licht, compositie, moment, verhaal en technische perfectie. Op die manier verleg ik mijn grenzen en geniet ik optimaal van het creatieve proces.
Over de Auteur
Ons team bestaat uit een gedreven groep mensen met een passie voor alles wat met fotografie te maken heeft. Hou je van digitale fotografie of ga je eerder voor de nostalgie van analoge fotografie? Ook dan ben je bij Grobet aan het juiste adres. Aangezien wij over een ruim assortiment en veel vakkennis beschikken, willen we via onze blog jouw keuze vergemakkelijken. Nog niet de juiste informatie gevonden? Dan kunnen we je ongetwijfeld voorthelpen. In onze winkel in het centrum van Antwerpen staan onze specialisten altijd paraat.
Tags: macrofotografie, tips fotografie
Categorie: Tips & Tricks